صفر یا صد حکم قصاص نیازمند تدبیر است

سه شنبه ۲۴ شهریور ۱۳۸۸
اولیای دم در جست و جوی مجازات جایگزین اعدام
 سرمایه، صبا صراف: «اگر تا ابد در زندان بماند از قصاصش گذشت می کنم.» این تنها راهی بود که مادر مهدی برای گذشت از اعدام قاتل پسرش پیش پای مسوولان قضایی گذاشت. متهم به قتل، پسرعمه مقتول بود و پدر مهدی با همه خشم خود حاضر به اعدام پسرخواهر خود نبود اما مادر حاضر به کوتاه آمدن نبود و می گفت: «اعدام یا حبس ابد.»قاضی اجرای احکام با وجود اطلاع از اینکه چنین حکمی در قانون وجود ندارد، پرونده را به دادگاه صادرکننده حکم فرستاد، دادگاه هم به علت سکوت قانون این شرط را برای گذشت نپذیرفت. جلسات متعددی برای برقراری صلح و سازش تشکیل شد،

اولیای دم هم درد دلی دارند
 عصمت الله جابری، قاضی اجرای احکام دادسرای جنایی: تقاضای عفو و بخشش برای متهمان با توجه به نوع جرم آنان متفاوت است، همانگونه که میان متهم به اعدام و قصاص تفاوت وجود دارد، مجازاتهایی چون زنا و حد جنبه الهی داشته و فقط مسلمان می تواند در مورد آن عفو کند. مجازات هایی چون قاچاق مواد مخدر نیز از مجازات های عمومی است و از آنجا که شاکی خصوصی ندارد عفو و بخشش اینگونه از متهمان باید از سوی... .
 
ماتم نابهنجار، ماتم بهنجار
 غلامحسین معتمدی روانپزشک: اصولاً نمی توان گفت در اینگونه موارد می توان براساس یک فرمول مشخص و معین عمل کرد. باید توجه داشت هنگامی که فقدانی رخ می دهد و کسی از دست می رود به طور طبیعی واکنش ماتم ایجاد می شود که در روانشناسی و روانپزشکی اختلال شناخته شده ای است. این واکنش با علائم جسمانی، روانی و رفتاری همراه است و معمولاً شش ماه تا یک سال طول می کشد. این واکنش را به زخمی تشریح می کنند که برای التیام به گذشت زمان احتیاج دارد. هرچقدر تعارضات روانی و یا روابط احساسی پیچیده با متوفی وجود داشته باشد این زخم عمیق تر خواهد بود و التیام آن نیاز به زمان بیشتری دارد. در مقابل آن واکنش ماتم نابهنجار یا غیرطبیعی نیز وجود دارد.
یکی از عوامل ایجاد واکنش ماتم نابهنجار شرایط غیرعادی وقوع مرگ مانند قتل یا خودکشی است، در اینگونه موارد واکنش ماتم نه تنها همراه با نشانه های عمیق روانی و رفتاری خواهد بود بلکه رفع یا حل آن به طول می انجامد یا هرگز حاصل نمی شود. در پشت بسیاری از مشکلات روانی و اختلالات رفتاری واکنش ماتم حل نشده یا نابهنجار قرار دارد. طبیعی است در شرایطی که قتل رخ می دهد و موضوع قتل در بسیاری موارد رسانه ای می شود بازماندگان مقتول نه تنها احساسات معمول در مقابل ماتم را با شدت بیشتری تجربه می کنند بلکه از رفع و حل و پشت سر گذاشتن ماتم عاجز می مانند. لذا از فرصت فراموش کردن، سبک شدن و انفصال انرژی عاطفی از متوفی و بازگشت مجدد به زندگی و مظاهر آن باز می مانند. در واکنش ماتم بهنجار یا طبیعی با طیفی از احساسات منفی مانند افسردگی، اضطراب، ترس، خشم، رنجش، انتقام و ناکامی روبه رو هستیم. در شرایطی که به علت وقوع قتل و پیامدهای ناشی از آن بازماندگان فرصت تجربه ماتم بهنجار را نداشته باشند تمام این احساسات در آنها زنده می ماند مانند زخمی که هرگز التیام نمی یابد، خشمی که تسکین پیدا نمی کند، اندوهی که پایان نمی پذیرد و رنجشی که تداوم می یابد. در چنین شرایطی ممکن است انتظار بخشش از طرف بازماندگان محلی از اعراب نداشته باشد. البته باید توجه داشت که علاوه بر شرایط وقوع قتل ویژگی های شخصیتی و مولفه های ارتباطی مربوط به خانواده و نوع رابطه با متوفی نیز نقش بازی می کند. بنابراین ممکن است برای چنین خانواده ای این داغ همیشه تازه بماند و فرصت و توانایی لازم برای فاصله گرفتن را نداشته باشد و عواملی مانند خشم و انتقام مانند روزهای اول نقش داشته باشد. شناخت قاتل، شرایط وقوع قتل، خانواده مقتول، سیستم خانوادگی آنها و نگرش های آنان مسائلی است که باید توسط روانشناسان پیش از برگزاری جلساتی چون صلح و سازش بررسی شود.
روزنامه سرمایه 1113 سه شنبه 24 شهریور1388